Baler Under 2,000 Pesos: Isang Praktikal na Gabay sa Paglalakbay sa Baler, Aurora

Marami nang mga travel site at blog ang nagsulat tungkol sa Baler, Aurora. Napakarami na rin tips at impormasyon tungkol sa kasaysayan ng Baler ang nagkalat sa internet. Kung kayat naisip namin na mag-pokus na lamang sa pagiging praktiko. Sa karamihan, unang gustong malaman ay ang gastos. Magkano ba talaga? Baka mahal? Huwag mag-alala. Walang kakiyeme-kiyeme, ito ang aming “Practical Travel Guide to Baler, under a 2,000-peso budget.”

BUDGET FOR TEN PEOPLE (2-DAY TRIP)

EXPENSES	PER PERSON
Transportation
(Genesis Bus) Cubao to Baler	P 450
(Van) Baler to Cabanatuan	P 225 to P 300
Cabanatuan to Cubao	P 185
Accommodation Air-con room good for 10 to 12 people, overnight	P 350
Food (2 sets of lunch, 1 dinner, 1 breakfast, drinks and others)	P 250 to P 300
Tour (van or tricycle rental)	P 300 to 350
Tips and Tour Guide Fees
Balete Guides	P 25
Ditumabo Falls (P100)	P 10
TOTAL	P 1,785 to P 1,970
EXTRA EXPENSES: Surfing
Without Instructor / Surfboard only	With Instructor
-  P 200/hr -  P 400/half day -  P 800/whole day If the surfboard gets broken, you will be charged accordingly. They will send the board to the repair shop and you will know the cost of the repairs.	P 350 If the surfboard gets broken, there are no additional charges.

BALER TWO-DAY ITINERARY

FIRST DAY

Meeting Place: Genesis Bus Station, EDSA corner New York Street

1:00 A.M. – Assembly Time

1 to 2 A.M. – Departure from Cubao (two stopovers)

8 - 9:00 A.M. – Time of Arrival (Baler) Breakfast at Rolling Stores. The cost of meal is around P50, depending on how much you will eat.

10:00 A.M. – Visit Museo de Baler and Baler Church (unfortunately, we were not able to go to Baler Church, we had so much fun in the museum)

11:00 A.M. – Head to Resort (settle in, rest a bit)

12:00 P.M. – Trip to local market (Palengke)

Afternoon Activities

Group Cooking and Other Food Preparations:

I suggest that everyone in the group help so you can finish early. You should also prepare breakfast for the next day because most of you will be too lazy in the morning. In our case, we just hard-boiled eggs, rice, leftover dinner from last night, sandwiches and coffee.  

Surfing and Other “Beach-related Activities” (insert laugh here)

For those who want to surf, this is the best time. Others in the group who are not into surfing can just stroll along the beach, enjoy the scenery, or swim. We must not forget, picture picture, selfie selfie!

Evening Activities

Dinner and socials (drinking or just enjoying each other’s company):

In our case, we had dinner around 7, talk and drink until midnight.  Four to five hours of bonding was more enough for us. Most of us went to bed around midnight, which gave us enough time to sleep and remain energetic for the day tour the next day.

SECOND DAY

6 - 7:00 A.M. – Wake Up

8:00 A.M. – Breakfast and preparation for the Day Tour

Day Tour

Balete Tree and Ditumabo Falls

2:00 P.M. – End of Day Tour (Head to resort, then merienda)

Buying Souvenirs

4:00 P.M. – Departure Time from Baler to Cabanatuan (1 stopover, late dinner for you and the driver. The driver buys his own food)

8:00 P.M. – Cabanatuan to Cubao

11:00 P.M. – Arrival Time, Cubao

TRANSPORTASYON

Picture taken from Genesis Web Site.
 Click here

Genesis Bus lamang ang may diretsong biyahe mula Cubao hanggang Baler.  Huwag ninyong tingnan ang kanilang website sapagkat hindi kayo matutulungan. Design lang iyon.  Dumiretso na kayo mismo sa bus station para magpareserve.

Ordinary Aircon Bus, P450 (6 na oras ang biyahe)

Hindi na kailangan ang reservation. Punta na lang sa estasyon. Sa loob na mismo ng bus ang singilan kapag nakasakay ka na. Una-unahan. Kapag maagang napuno ang lahat ng kanilang bus, wala nang biyahe. Ang unang trip daw ay 2:30 A.M. sinabi sa amin sa telepono pero noong nanduon na kami sa estasyon, 1:30 A.M. pa lang, tatlong bus na ang bumiyahe.  Sa aking opiniyon, hindi komportable ang upuan ng bus. Medyo maliit at walang gaanong espasyo, pero ayos na rin.  

Joy Executive Bus, P650 (4 na oras ang biyahe)

Kailangang magpareserve. May CR sa loob ng bus, libreng snacks at may stewardess sa bus.  

Pagdating sa Baler

Pagdating sa Baler, napansin namin na nagpareserve na kaagad ang mga ilang pasahero sa estasyon para pauwi. Subalit dahil ordinary aircon lamang ang aming sasakyang pauwi, hindi kailangan mag-pareserve. 3 P.M. ang last trip at kung unahan din ang sistema, dapat 1 P.M. nasa bus station ka na para makasakay.  May posibleng wala pang 3 P.M. ubos na ang bus pabiyaheng Cubao.

Kung tatlong araw ang gugulin ninyo sa Baler, madali ang makauwi. Halimbawa, Lunes ng umaga kayo aalis.  Ngunit Sabado at Linggo lamang kami pwede kaya hindi rin magandang umuwi naman ng 1 P.M. ng Linggo.

Alternatibong Ruta

Isang solusyon ay mag-arkila na lang ng van patungong Cabanatuan. 24 hours biyahe kaya hindi mo kailangang maghabol.  Ang aming resort na mismo ang naghanap ng van para sa amin. May 12 tao ang kasya sa isang van. Mga P225 kada tao ang bayad. Kung 10 lang kayo, at nais ninyong medyo maluwag, arkilahin na lang ninyo ang buong van. Sa aming kaso, 9 kami at binayaran na lang namin ang buong van kaya imbes na P225, naging P300 kada tao. Pagdating sa Cabanatuan, sumakay kami ng bus pauwing Cubao. P 185 ang pamasahe.

Halos mahal lang ng kaunti kapag nag-Cabanatuan kayo. Sa Genesis Bus, 450 ang tiket. Sa Baler-Cabanatuan-Cubao na ruta, 485 ang gagastusin (P300 sa van + P185 sa bus = P485).

Pareho din  ang haba ng biyahe, mga 6 hangang 7 oras, depende sa driver.

AMING RESORT: Pacific Waves Inn

Picture taken from Pacific Waves Inn's Facebook page.
Click this for more information

Hindi mamahalin ang Pacific Waves Inn at hindi rin ganoon ka sosyal ang accommodation subalit may mga magagandang katangian din ang lugar.

1. Ito ay malapit sa aplaya (beach), tanaw na tanaw.  Hindi mo na kailangang maglakad ng malayo
2. Nagpapahiram sila ng gamit pang-luto at kung may lugar pa sa kanilang refrigerator, maari mo rin ilagay ang iyong mga pagkain. May bayad sa pagluluto kung marami kayong lulutuin pero maliit ang singil. Sa kaso namin, marami kaming niluto kaya tama lang na magbayad kami. Sa katunayan, sa tagal namin nagamit ang outdoor kitchen, mura talaga ang aming binayad. 
3. May tinda rin silang alcoholic drinks. May corkage kapag bumili sa labas. 
4. Kung ayaw ninyo rin magluto, lalo na sa breakfast, maari kayong magpaluto na lamang. Mga 70 pesos per meal, iyon ay sa breakfast.  Hindi ko naitanong pag ibang putahe naman.
5. Napaka-accommodating ng caretaker ng resort na si Miss Rosita at ang kaniyang kapatid na si Kuya Fred. Madali silang kausap at laging gumagawa ng solusyon.  Regular ang aming komunikasyon.  Isang araw bago pumunta, nasabihan na kami na may susundo sa amin mula sa bus station pagdating sa Baler. Kahit sa bus, patuloy ang pangangamusta ni Miss Rosita. Tinatanong kung nasaan na kami. 
6. Mayroon din silang Pajero, Starex at iba pang sasakyan para maari mong rentahan sa inyong Day Tour. Mas bahagyang mahal kaysa sa pagrenta ng tricycle subalit mas komportable kayo at mas mabilis ang biyahe dahil may mga daanan nahihirapan ang mga tricycle.
7. Sila Kuya Fred na rin ang naghanap ng van para papuntang Cabanatuan at naghintay na rin ang van sa may resort kaya hindi na kami naglakad pa sa estasyon. Duon na mismo sa labas ng resort kami sumakay. At dahil nasolo namin ang van, hinintay rin kami habang namimili ng souvenirs.

Hindi tulad ng karanasan namin sa ibang paglalakbay, hindi namin naging problema ang resort. Mababait sila Miss Rosita at Kuya Fred. Si Kuya Fred pa ang aming naging driver sa Day Tour at may libeng kwento pa. Iyon ang pinakanagustuhan ko sa Pacific Waves Inn, ang mga tauhan. Marahil hindi sobrang sosyal ang lugar, at may mga kakulangan din lalo na matapos bahagyang nasira sila ng bagyong Santi, subalit sapat ang kanilang pag-aalaga sa amin. Kahit lagpas na kami sa “check out time” at parating na ang susunod na gagamit ng aming room, pinagamit ang ibang bakanteng room para duon kami maligo at maghanda.  May nakuha din kaming discount.  Sa huling banda, parang ako pa ang nahiya, sobra sobra na baka wala naman silang kitain.

Suma tutal, mas na-enjoy namin ang trip dahil sa Pacific Waves Inn; lahat ng aming kailangan, naibigay. Sa tulad naming “kulang sa boojei (budget),” sulit na sulit.

Salamat po Miss Rosita at Kuya Fred

Pahabol

Official check in time sa Pacific Waves Inn ay 2 P.M. subalit maari ninyong gamitin ang inyong room bago mag 2 P.M. kapag walang gumagamit. Huwag lang buksan ang aircon at iba pang gamit.  Kung gusto ninyo rin mag-early check in, maari din.  Kung mag-e-extand kayo ng stay ng ilang oras, sabihin ng maaga kay Miss Rosita, baka kasi hindi pwede dahil may susunod na sa inyo.  Kung mayroon man, maari naman kausapin sila. Base sa amin karanasan, napagbigyan kami nila Miss Rosita at napagamit ang mga rooms na bakante.

Para sa karagdagan impormasyon, bisitahin ang Facebook Page ng Pacific Waves Inn.

PAGKAIN

Top: Jae, our travelling chef or "Kusinerong Kulang
sa Boojei." Middle: Baler delicacies including
the tasty Nueva Ecija putok bread.
Bottom: Selected dishes by Jae: Ilocos pakbet, fern
salad at spicy kaldereta. Budget: 2,250 lamang,
food for 2 days for 9 people. Kasama na ang 
rice, cocktail drinks, kape, paper plates, paper cups
at iba pa. [Photography by Jae Mendoza]

Sa Baler town mismo, maraming restaurant at turo-turo na maaring kainan. Pinaka sikat dito ang “Rolling Stores.” Mura at mababait ang mga tindera. Perfect welcome! Masarap ang pagkain subalit dahil na-spoil kami ng aming travelling chef, medyo iba ang antas ng aming panlasa.  Nalaman na namin na sa murang halaga, maari maging mamahalin ang lasa kapag tama ang timpla.

Sa Sabang Beach naman mismo, marami rin kainan at may videoke pa. Kung hindi kayo magluluto, maari ninyong subukan ang mga kainan duon. May mura, may mahal.

Pahabol: Kapag nag-stopover kayo sa Cabanatuan (unang stopover papuntang Baler), bumili ng sikat na Nueva Ecija putok sa tindahan. Ang N.E. putok ay parang pinagsamang putok at pandesal. Masarap kainin sa umaga kasama ang kape. Sayang dalawa lang ang nabili ko. 

APLAYA / BEACH

Mahaba ang Sabang Beach at malakas ang alon.  Kung may oras, lakbayin ang buong aplaya.  Ingat lang sa ibang parte ng dalampasigan, mabato. Baka sumemplang ka habang nag-su-surf at magalusan.  

TOUR

Unang araw pa lang, nabisita na namin ang Museo de Baler. Sunod sa amin hiling, kasama sa buong Day Tour ang mga sumusunod

• Pagbisita at pag-akyat sa 500-year old Balete Tree
• Ditumabo Falls
• Ermita Hill (200-steps and the Tromba Marina Statue)
• Lukso Lukso Islets

Subalit kulang talaga ang 2 araw sa Baler, hangang sa taas ng Ermita Hill lamang kami umabot, talagang pagod na rin kami. Hindi na namin nakita ang Tromba Marina Statue, kung saan ginugunita ang mga namatay at nakatakas noong 1735 Tsunami. Wala na rin kaming oras para mabisita ang Lukso Lukso Islets. Marahil, ang mga lugar na ito at iba pang tanawin sa Baler ang aming dadayunin sa susunod na pagkakataon.

Panorama View

Five Hundred-Year Old Giant Balete Tree

Kailangan ninyong akyatin ang puno. Tutulungan naman kayo ng mga guides.  Si Carol, isa sa aming miyembro, ay tinawag silang “Balete Boys.” Sanay na sanay na sila umakyat. Sa mga takot umakyat, gagabayan naman kayo sa bawat tapak sa mga sangga ng puno. Huwag mag-alalala.  Huwang din masyadong mayabang at pilitin akayatin ang puno. May mga parte ang puno na mas delikado kapag hindi mo kabisado ang mga sangga. Mahulog ka pa! 

Our expert photographer who took the panorama
shot. Photography by Rob San Miguel

Mahusay din sa pagkuha ng litrato ang mga batang guides, lalo na gamit ang inyong cellphones. Sanay din sa pagkuha ng panorama shot. Magaganda ang kinalabasan ng kanilang kuha. Kaya huwag na magkuripot, bigyan ng tip lalo na kung pinagod mo dahil sa dami mong posing posing sa itass ng Balete.  Peligroso din ang trabaho nila.

Tipping: Kung 10 kayo, P25 each ang bigay ninyo kung nagtitipid. P250 ang suma tutal. Tatlo or apat ang mga batang guide.  Mungkahi lang ito, pwedeng taasan ang bigay. Bahala kayo.  Kung nais ninyo, kayo na mismo magbigay sa tumulong sa inyo. May donation box din malapit sa Balete tree, maaring duon rin kayo maglagay. Sa aming kaso, medyo mataas ang binigay ng tip ng iba.

Ditumabo Falls

Madali lang ang trek sa Ditumabo Falls. Kapag tricycle ang inyong sasakyan, may posibilidad na mabalaho sa mabatong kalsada ang gulong paminsan-minsan kaya kailangan itulak ang tricycle.  Mas mainam kung matatag na van ang gagamitin.

Kung nais ninyo ng guide, P100 lamang ang bayad. Ayos din kung wala kayong guide dahil madali naman sundan ang daan sa talon. Subalit nakatulong sa amin ang guide dahil siya ang nagsabi kung saan malalim at inalayan din niya ang mga mahihinhin naming kasama.  Ang aking mungkahi, kumuha na ng guide bilang tulong sa mga taga-Baler. P100 lang naman. Kung 10 kayo, P10 lang ang kontribusyon bawat isa.  

May maliit na sari-sari store din na nagtintinda ng hotdog-on-a-stick, banana-que, camote-que, kwek kwek, isaw, sopas at iba pa kaya maari kayong kumain, mag-yosi, at uminom bago simulan ang trek.  Bawal ang magdala ng bottled water o pagkain sa talon.  Kung mauhaw kayo, may fresh drinking water mula sa bundok ang maaring inumin. Yes, from the mountain. Fresh na fresh at ligtas.

Hindi nakakapagod ang trek, dagdag ingat lang sa madudulas na bato. Pagdating sa talon, maari kang lumangoy. Malamig ang tubig, lalo na tuwing Nobiyembre hangang Pebrero.  Mababaw lamang ang tubig sa may gitna ng talon subalit mga 7 talampakan (feet) ang lalim sa gilid. Kung marunong kang lumangoy, madali lang puntahan, hindi hihigit sa 10 talampakan ang layo sa mababaw na parte.

Kapag hindi ka naman marunong lumangoy, angkas ka lang sa kasamang marunong lumangoy at makakarating ka rin. Sayang kasi kung hindi ka pupunta malapit sa talon.

Sana ay nakatulong ang aming guide.  Napakasaya ng aming karanasan sa Baler kahit nakakapagod.  Hindi naman kailangan malaki ang gastos. Sa tamang pagplaplano, makakatipid kayo sa pera pero hindi sa saya.

Higit sa lahat, mababait at palakaibigan ang mga taga-Baler. Maraming Salamat po sa inyo at hanggang sa susunod naming pagbisita!

Ditumabo Falls
Ang mga ilang miyembro ng "Biyaherong Kulang sa Boojei:
Left to right: Jae, Carol, Rob, Bianca, Gab,
Jaypee, Alvin and A.R.

Maraming Salamat Baler

For more pictures, please visit our Gallery Page 
1. Ditumabo Falls (A Pictorial Guide)